طراحی نیمکت پارکی

طراحی پارک‌های شهری همیشه یک منطقه جالب در طراحی عمومی است زیرا پارک‌های شهری نقش مهمی در آرامش دارند.
طراحی صندلی می‌تواند یک پشتیبانی عالی برای فعالیت‌های نشسته کاربران در پارک‌های شهری باشد. در حال حاضر، بیشتر صندلی‌های موجود در پارک‌های شهری نیمکت‌هایی هستند که به تعداد محدودی از افراد اجازه می‌دهند فقط در یک خط بنشینند.
پارک‌های شهری به عنوان یکی از مهم‎ترین مناطق از فضای عمومی برای استراحت و تفریح استفاده می‌شوند. کاربران استفاده کننده از پارک دوست دارند وقت خود را در نشستن و اجتماعات اجتماعی با دیگران در فضاهای عمومی بگذرانند.
در پارک فضا‌های مختلف امکانات بسیاری مانند زمین بازی، دریاچه و باغ وجود دارد. اما در یک نظرسنجی از مردم به این نتیجه رسیدیم که بیش از 60 درصد نیاز در پاسخ‌های نظرسنجی آنها فعالیت‌هایی مانند نشستن، استراحت و خواندن را نشان می‌دهد. چنین فعالیت‌های استاتیک معمولاً به مبلمان یا سکو‌ها و نیمکت‌های پارکی برای استراحت، گپ زدن، غذا خوردن، خواندن و ... نیاز دارند.

طراحی مبلمان و نیمکت‌های پارک همیشه نمی‌تواند نیازهای کاربران را برای سایر فعالیت‌ها و تعامل‌ها را برطرف نماید. مطالعات در مورد موقعیت‌های صندلی گروهی در اماکن عمومی گزارش داده شده است که رفتارهای مختلف نیمکت‌های پارک یا راهبردهای مبتنی بر موقعیت و شخصیت افراد هنگام انتخاب، الگوی رفتاری را دنبال می‌کنند. به طور کلی انتخاب مدل یک میز یا صندلی در کافه و رستوران یا پارک، بسته به نوع تعامل و ارتباطات است.
برخی از نیمکت‌های پارکی طراحی اِلمان گروهی را دارند و می‌تواند تعامل گروهی را بهبود بخشد و دوستی را می‌توان با آن تقویت کنند. مطالعات نشان داده است كه كاربران پارك ممكن است بسته به تعداد افراد یا الگوهای صندلی‌های مختلفی را ترجیح دهند.

انواع سبک طراحی نیمکت‌های پارک:

1- نیمکت‌های پارکی خطی
2- نیمکت‌های پارکی دایره‌ایی جزئی
3- نیمکت‌های پارکی دایره‌ایی

نیمکت‌ها پارکی خطی:

نیمکت‌های پارکی به سبک خطی یعنی همه افراد روی یک خط می‌نشینند و چشم‌هایشان به جلو به سمت جلو خیره می‌باشد. در این نوع از نیمکت‌های پارکی تعامل بین افراد محدود و فاصله بین نفر اول و آخر بسیار دور است.

نیمکت‌های پارکی دایره‌ایی جزئی:

سبک دایره جزئی در نیمکت‌های پارکی یعنی همه مردم مثل یک دایره می‌نشینند در این روش، تماس چشمی بیشتر بین هر فرد با افراد دیگر وجود دارد.

نیمکت‌های پارکی دایره‌ایی:

استفاده از سبک نیمکت‌های پارکی دایره‌ایی زمانی است که همه افراد تماس برقرار کرده و کمترین فاصله را بین اعضای گروه ایجاد می‌کند و یک دایره کامل را تشکیل می‌دهند. حرکت از سبک خط به سبک دایره اجازه می‌دهد همه اعضا بتوانند تماس چشمی مستقیم داشته باشند.
استفاده از نیمکت‌های پارکی با سبک دایره‌ایی برای نزدیکتر شدن فاصله و تعامل بین مردم موثر است.

از آنجا که بسیاری از فعالیت‌ها به صورت اجتماعی انجام می‌شود، پارک‌های شهری اماکن مناسبی برای توسعه این قبیل از فعالیت‌ها هستند.
در پارک‌های شهری نه تنها فضای آرامش و بازی را برای افراد فراهم می‌نماید، بلکه امکان برقراری ارتباط را نیز فراهم می‌کنند. يكي از عوامل موفقيت در طراحي پارك‌هاي شهري، طراحی صندلي‌های پارکی است که نوع اجتماع و میزان صمیمیت افراد را در یک بحث نشان می‌دهد.
در پارک‌ها نتایج نشان داد که سبک‌های مختلفی از الگوهای نیمکت‌های پارکی وجود دارد که این سبک از نیمکت‌های پارکی عبارتند از: سبک خط، سبک دایره جزئی و سبک دایره. انتخاب الگوی نیمکت‌های پارکی با توجه تعداد اعضای گروه مشخص می‌گردد سبک خطی اغلب در گروه‌های دو نفره انتخاب می‌شود در حالی که سبک دایره جزئی برای گروه‌های دو الی سه نفره انتخاب می‌شود تا افراد دید راحت‌تری به یکدیگر داشته باشند و سبک دایره ایی برای مواردی استفاده می‌شود که گروه‌ها با افراد بیشتر از سه نفر برای موضوعی گرد هم می‌آییند برای دید بهتر افراد گروه به یکدیدگر از این سبک استفاده می‌شود.
در تصویر زیر نحوه چیدمان نیمکت‌های پارکی برای افراد، با توجه به تعداد آنها و میزان تاثیر آنها در یک گفتگو را نشان داده‌ایم.

نیمکت‌های پارکی به عنوان یک شکل خلاقانه از اشیاء شهری هوشمند طراحی گردیده‌اند. نیمکت‌های پارکی با هدف محلی برای استراحت عابران پیاده شکل گرفته‌اند؛ از این رو باید حس اطمینان و آسایش را در افراد القا کنند.
یک شهر هوشمند یک شهر فراگیر است، مفهوم‌سازی یک شهر هوشمند برگرفته از خواستار و نیاز‌های انسان‌ها می‌باشد. در طراحی یک نیمکت پارکی هم نیز باید به خواستار و نیاز‌های افراد استفاده کننده از آنها نیز توجه نمود. بدین منظور باید محل استفاده نیمکت‌های پارکی را نسبت به موقعیت قرارگیری مکان آنها سنجید تا اطلاعات موردنیاز در رابطه با حداکثر افراد استفاده کننده از نیمکت‌های پارکی را بدست آورد. بدین منظور ابتدا باید موقعیت‌های محلی را که می‌خواهیم از نیمکت‌های پارکی استفاده کنیم سنجید که آیا در نزدیکی مدرسه قرار دارد؟ در یک منطقه مسکونی قرار دارد؟ در محل نزدیک به بیمارستان‌های شهری قرار دارد و ....؟
بدین ترتیب بیشترین قشر استفاده کننده از نیمکت‌های پارکی را بدست می‌آوریم و با این نتیجه‌گیری بهتر می‌توانیم تصمیم بگیریم که از چه مدل نیمکت‌های پارکی استفاده نماییم یا اینکه فواصل قرارگیری نیمکت‌های پارکی را با توجه به حداکثر قشر استفاده کننده (دانش‌آموزان، سالمندان و ... ) از نیمکت‌های پارکی را می‌توان به راحتی تخمین زد.

طراحی نیمکت‌های پارکی برای افراد مسن

افزایش سن، توانایی‌ها را مختل می‌کند و ایمنی و موانع محیطی ذهنی را افزایش می‌دهد. بدین علت، افراد مسن اغلب ترس از ترک خانه را دارند طراحی فضا‌های باز می‌تواند و ایجاد حس همبستگی می‌تواند موجب ایجاد حس امنیت در افراد گردد.
نقش محیط ساخته شده برای افراد مسن در فعالیت‌های فضای باز مدت‌هاست که تصدیق شده و به شکل هوشمندانه، متفکرانه عمل می‌کند بنابراین طراحی محیط شهری یک عامل اساسی است. هدف ما طراحی نیمکت‌های پارکی استاندارد و ایمن برای افراد سالخورده می‌باشد تا حس اطمینان و آسایش را در آنها برانگیزد.
همه ما ایمنی را در یک تصادف درک می‌کنیم. تصادف یک رویداد ناخواسته یا غیرقابل برنامه‌ریزی است که منجر ضرر و از جمله از بین رفتن جان انسان یا آسیب‌های انسانی می‌شود.
در افراد مسن اختلالاتی در سیستم بدن آنها وجود دارد (اختلال در سیتم گوارش، قلب، درد‌های عضلانی به خصوص در ناحیه پا و کمر و... ) این قبیل از اختلال‌ها سبب ناتوانی در راه رفتن افراد نیز می‌شود.
یک فرد سالم می‌تواند چند صد متر را بدون ناراحتی و اختلال و درد طی کند اما یک فرد مسن با توجه به ناتوانی وی در اختلال‌های عضلانی مشکل و طاقت‌فرسا می‌باشد و در بسیاری موارد غیر قابل انجام می‌باشد.
بنابراین شناسایی اماکنی که عبور و مرور افراد سالخورده از آنجا بیشتر می‌باشد به طراحان فضای شهری این امکان را می‌دهد تا فواصل قرارگیری نیمکت‌های پارکی را با توجه به نیاز افراد تعیین کنند و اینکه کمک می‌کند تا بدانند از چه نوعی از نیمکت‌های پارکی استفاده کنند.
به عنوان مثال در مناطقی که بیشتر افراد استفاده کننده از نیمکت‌های پارکی افراد مسن می‌باشند استفاده از نیمکت‌های پارکی با تکیه‌گاه، مناسب‎ترین گزینه برای افراد سالخورده می‌باشد نسبت به نیمکت‌های پارکی بدون تکیه گاه، چرا که افراد سالخورده نیاز مبرم به تکیه‌گاه دارند.

نتیجه‌گیری شناسایی محل قرارگیری تاثیر بسیار مهمی‌ بر روی عوامل مختلفی از قبیل فواصل قرارگیری نیمکت‌ها در یک محیط شهری یا انتخاب مناسب نوع صندلی تاثیر بسزایی دارد.
توجه به محل قرارگیری نیمکت‌ها سبب می‌شود تا نکات مهمی را بدست آوریم که بیشترین استفاده از نیمکت‌های پارکی به چه صورت است و برای برطرف کردن کدام نیاز‌ها می‌باشد (نیاز مشارکت و کار گروهی، به منظور استراحت و...) بدین ترتیب می‌توان تعیین کرد که استفاده از صندلی‌های خطی، نیم دایره‌ایی جز و یا دایره‌ایی مناسب آن منطقه می‌باشد.
و همچنین توجه به سن و سال افراد استفاده کننده می‌تواند تعیین کند تا استفاده از نیمکت‌های پارکی با استفاده از تکیه‌گاه امری ضروری می‌باشد یا خیر ؟ (برای افراد سالخورده به منظور حفظ صحیح وضعیت کمر الزامی ‌می‌باشد).

واحد تحقیق و توسعه لیدوما