انتخاب میز و نیمکت‌های آموزشی
زندگی به عنوان یک دانش آموز ممکن است یکی از بی‌تحرک‌ترین مشاغل باشد که طی آن با عادات نشستن رشد می‌کنیم، متاسفانه عادات ضعیف درست نشستن در طی دوران کودکی باعث می‌شود تغییر این عادات را در دوران نوجوانی و بزرگسالی دشوار و یا غیر قابل تغییر کنند.
تدوین راهکارهای مؤثر برای کاهش رفتارهای بی‌تحرک برای سلامتی فعلی و آینده جوانان ضروری است.
مطالعات نشان می‌دهد که فعالیت‌های بدنی سطح پایین در کلاس درس، تأثیر مثبتی بر سلامت دانش آموزان و عملکرد یادگیری آنان دارد.
حفظ فعالیت بدنی در سطح پایین نه تنها مثبت است بلکه اثرات سلامتی که منجر به تمرکز و توجه دانش آموز، افزایش گردش خون و اکسیژن رسانی که باعث بالا بردن هوشیاری و درگیری می شود را افزایش می‌دهد.
میز و نیمکت‌های آموزشی لیدوما با هدف از بین بردن وضعیت نشستن در حالت ثابت و نامناسب می‌کوشد تا کمی به فعالیت و تحرک بدنی در سطح پایین توجه و اهمیت دهد تا اندام بدن مدت طولانی را در یک وضع تحمل نکند. به این دلیل که میز و نیمکت استاندار با سلامتی بدن رابطه‌ی مستقیم دارد از اهمیت بالایی برخوردار است.
از آن جایی که دانش آموز ساعاتی که در کلاس می‌گذارند و در حالت نشسته و پشت نیمکت قرار دارد، درست نشستن او دارای اهمیت زیادی است که در اثر نشستن نامناسب ممکن است در دراز مدت سلامت او به خطر بیافتد.
نشستن دانش آموز، برخاستن و حالت نوشتن دانش‌آموز پشت نیمکت باید به گونه‌ایی باشد که به سلامتی بدن او آسیب وارد نکند و او بتواند به راحتی تکالیف خود را بر روی نیمکت انجام دهد و همچنین به تابلوی کلاس درس مشرف باشد.
کودکان در محیط‌های مختلفی از جمله خانه، اجتماع و مدرسه فعالیت می‌کنند و شواهد نشان می‌دهد که بچه‌ها در ساعات مدرسه، بیشتر در مقایسه با ساعات غیر مدرسه نشسته‌اند. دانش‌آموزان در مدرسه در معرض اولین کارهای سیستماتیک یا فعالیت‌هایی که انسان در زندگی خود انجام می دهد هستند. در واقع مدرسه اولین "محل کار" ما است.
هدف از طراحی میز و نیمکت های آموزشی لیدوما جلب انگیزه به سمت حرکت بدنی و نیاز به حفظ یک موقعیت طولانی بی‌تحرک برای اهداف آموزشی است.
در محیط‌های عادی مدرسه عوامل زیادی بر وضعیت نشسته دانشجویان تأثیر می‌گذارند این عوامل شامل موارد زیر است:
1- ابعاد آنتروپومتریک دانش آموزان مدرسه
2- اندازه‌گیری و طراحی ویژگی‌های مبلمان مدرسه
3- برخی از متغیرها باید در تعامل بین مبلمان مدرسه و مشخصات دانشجویان در نظر گرفته شود
برای تعریف ابعاد مبلمان مدرسه (استاندارد) یا تعیین میزان عدم تطابق، ویژگی های دانش آموزان باید در نظر گرفته شود. مثلاً سن نه تنها به دلیل سرعت رشد مهم است، بلکه به دلیل شیوه رشد قبل از بلوغ، پاها سریعتر از تنه رشد می‌کنند و در بزرگسالی، رشد عمدتا در تنه است.
با توجه به تفاوت های جنسیتی، می‌توان مشاهده کرد که تا زمان بلوغ، مردان و زنان نرخ رشد مشابه دارند و پس از بلوغ، مردان مقادیر آنتروپومتریک بیشتر از زنان وجود دارند، با در نظر گرفتن استثنائات در برخی از متغیرها مانند عرض لگن و ...
یکی دیگر از عواملی که تفاوت‌های کلی آنتروپومتریکی ایجاد میکند، تفاوت قومی است. به طور مثال، اختلاف قد در بین ملیت‌های مختلف حتی به ۷ سانتیمتر برای یک سن خاص نیز می‌رسد. فعالیت‌های مختلف، وضعیت های متفاوتی را برای صحیح نشستن نیاز دارد؛ به طورمثال، میز شیب‌دار به سمت دانش آموز در هنگام مطالعه به صاف بودن گردن کمک میکند، اما برای نوشتن، میز دارای سطح افقی راحت‌تر است.
کودکان مدرسه بارها و بارها در معرض خطرات قرار می‌گیرند از حالت‌‌های غیرطبیعی یا ناخوشایند به دلیل غیر استاندارد بودن میز و نیمکت‌های آموزشی که اغلب خیلی بزرگ یا خیلی کوچک هستند. چنین تغییرات اندازه ممکن است بر عملکرد تحصیلی و در یادگیری دانش آموزان نیز تأثیر بگذارد، وضعیت بدنی می‌تواند باعث کاهش علاقه دانش آموزان به یادگیری شود، حتی در حین یادگیری جذاب‌ترین و جالب ترین دروس.
بیش از 95٪ دانش‌آموزان قادر به استفاده از پشتی صندلی و در نتیجه قادر به پشتیبانی از ستون فقرات کمر نیستند. دانش‌آموزان برای جلوگیری از این وضعیت، به طور کلی خود را به سمت لبه صندلی می‌کشانند. این استفاده نادرست از کمر باعث ایجاد وضعیت قرارگیری نامناسب ستون فقرات می‌شود. دانش آموزانی که از صندلی‌های باریک استفاده می‌کنند، فشار بر روی قسمت تحتانی آنان است که قادر به تسکین آن نیستند و نمی‌تواند از ناراحتی جلوگیری کنند و یکی دیگر از محدودیت‌های تحرکی دانش آموزان استفاده از میزها با ارتفاع بلندتر از حد استاندارد است که ارتفاع بلند میز باعث می‌شود مجبور به خم شدن شوند، بازوها و همچنین شانه‌های آنها را بالا می‌برد. این وضعیت ممکن است باعث فشار بیشتر عضلات، ناراحتی و درد در ناحیه شانه شود.
مطالعات ارگونومیک مورد کنترل هستند و در صورت ناراحتی اسکلتی عضلانی مورد نیاز است مشکلات آسیب دیده توسط دانش‌آموزان مدرسه شناسایی شده است در مطالعات اپیدمیولوژیک باید مورد توجه قرار گیرد. از این رو، با توجه به مرور ادبیات توسعه یافته، لیدوما درصدد است تا تعیین کند که آیا میز و نیمکت‌های آموزشی طرح و یا ابعاد آن مشخص است؟ و بر پاسخ‌های بدنی دانش آموزان و یا عملکرد آنها تأثیر می گذارد؟
موارد دیگری نیز هستند که رعایت نها در طراحی میز و صندلی باعث افزایش راحتی برای دانش آموزان خواهد بود.
- تعبیۀ جای پا در ارتفاع مناسب از زمین برای رفع خستگی پاها
- استفاده از مواد مناسب برای کفی و پشتی صندلی و نیز رویۀ میز
- تعیین پهنای مناسب برای صندلی و پشتی بر اساس دادههای آنتروپومتری
- رعایت وزن میز و صندلی با انتخاب درست مواد متناسب با توان فیزیکی دانش آموزان مهم است.
در طول یک ساعت درسی، دانش آموزان فعالیت های مختلفی مانند نوشتن، خواندن، گوش دادن و یا کار گروهی انجام می دهند. وضعیت آرمانی آن است که هر کدام از این فعالیت‌ها در وضعیت صحیح ارگونومیکی انجام شوند که البته وضعیت صحیح در هر کدام از این فعالیت‌ها ممکن است متفاوت باشد؛ در نتیجه نیاز است تا میز و صندلی قابلیت تغییر داشته باشند.
نتیجه:
به طور خاص، مشخصات مبلمان مدرسه را بررسی کردیم ابعاد و طراحی، بر عملکرد دانش آموزان تأثیر می گذارد.
- وضعیت نشستن دانش آموزان، آنتروپومتر و مبلمان که استفاده می‌نمایند به گزارش درد ستون فقرات شیوع اختلالات اسکلتی-عضلانی در دانش آموزان تاثیر می‌گذارد.
- دلیل اصلی درگیر شدن در این امر تحقیق برای تعیین اینکه آیا مبلمان مدرسه در عملکرد تحصیلی، دانش آموزان تأثیر می گذارد یا خیر؟
-در لیدوما، یافته های بررسی اولیه مورد بحث قرار گرفته است به طور جداگانه با توجه به هر متغیر وابسته، یعنی تأثیرات بر عملکرد دانش آموزان، تاثیرات بر جسم و پاسخ اثرات آن بر عملکرد جسم.
-یکی از ویژگی های مهمی که صندلی آموزشی باید داشته باشد راحت بودن صندلی است به گونه‌ایی که فرد زمانی که ساعت های طولانی مدت را بر روی آن ها طی می کنند احساس خستگی به او دست ندهد و احساس راحتی داشته باشد.
- زمانی که صندلی آموزشی استاندارد برای دانش آموزان فراهم شود آنها به جای اینکه بر روی صندلی‌های خود در حال جا به جا شدن باشند، متمرکز درس و آموزش می شوند و در نتیجه یادگیری آنها بهتر خواد بود.
- در طراحی بعضی از این صندلی ها سبدهایی گذاشته شده است که محصل می‌تواند جزوات درسی و وسایل خود را داخل سبد قرار دهد.
- لیدوما با استفاده از مطالعات و آزمایشات مکرر به این اصل پی برده است که ابعاد و اندازه مورد استفاده در میز و نیمکت های آموزشی با توجه به آنتروپومتری بدن و میزان سن و جنسیت دانش آموزان با هم متفاوت‌اند.
- یکی دیگر از نتایج جالب و قابل توجه لیدوما در رابطه با رعایت ابعاد استاندارد و عوامل ارگونومیکی نشان می‌دهد، وضعیت نشستن به طور قابل توجهی بر عملکرد دست نویس دانش آموزان تأثیر مستقیم می‌گذارد.
- در مطالعات مربوط به میز و نیمکت های آموزشی باید دو اثر جسمی و تحصیلی مد نظر قرار گیرد.
- از این نتیجه گیری که طراحی مبلمان کلاس درس و ابعاد عوامل کلیدی هستند، نه تنها برای پاسخ‌های بدنی بلکه برای عملکرد دانش آموزان بسیار موثر و کارا هستند.
- البته باید توجه داشت تنها وجود یک میز و صندلی مناسب نمی تواند تضمینی برای درست نشستن دانش آموزان باشد. دانش آموز باید درست نشستن روی صندلی و نحوۀ استفادۀ درست از میز خود را به کمک معلم به خوبی بیاموزد.
- آموزش درست نشستن باید ادامه دار باشد تا درست نشستن به صورت یک عادت در دانش آموزان باقی بماند؛ چرا که اصلاح عادت ها پس از بلوغ سخت تر خواهد بود.
وضعیت صحیح از نظر ارگونومیکی را وقتی می توان به طور دقیق تعریف کرد که فعالیت موردنظر نیز کاملاً مشخص باشد؛ به طور مثال، برای مطالعه کردن، هر چه سطح مورد مطالعه عمودی‌تر باشد، خم شدن گردن را کاهش داده، وضعیت کم خطرتری را برای دانش آموزان ایجاد میکند؛ اما فعالیت های نوشتنی روی سطح افقی راحت‌تر است.
1- ابعاد آنتروپومتریک دانش آموزان مدرسه
2- اندازه‌گیری و طراحی ویژگی‌های مبلمان مدرسه
3- برخی از متغیرها باید در تعامل بین مبلمان مدرسه و مشخصات دانشجویان در نظر گرفته شود
ابعاد میز و نیمکت‌های آموزشی لیدوما:
دانش آموزان اغلب در معرض مبلمان با اندازه ثابت قرار می‌گیرند. آنها در طول زندگی مدرسه خود، در حال تغییرات در آنتروپومتری خود هستند. برای جلوگیری از مشکل عدم تطابق، یکی از بهترین موارد ممکن است راه حل قابلیت تنظیم صندلی باشد.برای تعریف ابعاد مبلمان مدرسه (استاندارد) یا تعیین میزان عدم تطابق، ویژگی های دانش آموزان باید در نظر گرفته شود. مثلاً سن نه تنها به دلیل سرعت رشد مهم است، بلکه به دلیل شیوه رشد قبل از بلوغ، پاها سریعتر از تنه رشد می‌کنند و در بزرگسالی، رشد عمدتا در تنه است.
با توجه به تفاوت های جنسیتی، می‌توان مشاهده کرد که تا زمان بلوغ، مردان و زنان نرخ رشد مشابه دارند و پس از بلوغ، مردان مقادیر آنتروپومتریک بیشتر از زنان وجود دارند، با در نظر گرفتن استثنائات در برخی از متغیرها مانند عرض لگن و ...
یکی دیگر از عواملی که تفاوت‌های کلی آنتروپومتریکی ایجاد میکند، تفاوت قومی است. به طور مثال، اختلاف قد در بین ملیت‌های مختلف حتی به ۷ سانتیمتر برای یک سن خاص نیز می‌رسد. فعالیت‌های مختلف، وضعیت های متفاوتی را برای صحیح نشستن نیاز دارد؛ به طورمثال، میز شیب‌دار به سمت دانش آموز در هنگام مطالعه به صاف بودن گردن کمک میکند، اما برای نوشتن، میز دارای سطح افقی راحت‌تر است.
کودکان مدرسه بارها و بارها در معرض خطرات قرار می‌گیرند از حالت‌‌های غیرطبیعی یا ناخوشایند به دلیل غیر استاندارد بودن میز و نیمکت‌های آموزشی که اغلب خیلی بزرگ یا خیلی کوچک هستند. چنین تغییرات اندازه ممکن است بر عملکرد تحصیلی و در یادگیری دانش آموزان نیز تأثیر بگذارد، وضعیت بدنی می‌تواند باعث کاهش علاقه دانش آموزان به یادگیری شود، حتی در حین یادگیری جذاب‌ترین و جالب ترین دروس.
بیش از 95٪ دانش‌آموزان قادر به استفاده از پشتی صندلی و در نتیجه قادر به پشتیبانی از ستون فقرات کمر نیستند. دانش‌آموزان برای جلوگیری از این وضعیت، به طور کلی خود را به سمت لبه صندلی می‌کشانند. این استفاده نادرست از کمر باعث ایجاد وضعیت قرارگیری نامناسب ستون فقرات می‌شود. دانش آموزانی که از صندلی‌های باریک استفاده می‌کنند، فشار بر روی قسمت تحتانی آنان است که قادر به تسکین آن نیستند و نمی‌تواند از ناراحتی جلوگیری کنند و یکی دیگر از محدودیت‌های تحرکی دانش آموزان استفاده از میزها با ارتفاع بلندتر از حد استاندارد است که ارتفاع بلند میز باعث می‌شود مجبور به خم شدن شوند، بازوها و همچنین شانه‌های آنها را بالا می‌برد. این وضعیت ممکن است باعث فشار بیشتر عضلات، ناراحتی و درد در ناحیه شانه شود.
مطالعات ارگونومیک مورد کنترل هستند و در صورت ناراحتی اسکلتی عضلانی مورد نیاز است مشکلات آسیب دیده توسط دانش‌آموزان مدرسه شناسایی شده است در مطالعات اپیدمیولوژیک باید مورد توجه قرار گیرد. از این رو، با توجه به مرور ادبیات توسعه یافته، لیدوما درصدد است تا تعیین کند که آیا میز و نیمکت‌های آموزشی طرح و یا ابعاد آن مشخص است؟ و بر پاسخ‌های بدنی دانش آموزان و یا عملکرد آنها تأثیر می گذارد؟
موارد دیگری نیز هستند که رعایت نها در طراحی میز و صندلی باعث افزایش راحتی برای دانش آموزان خواهد بود.
- تعبیۀ جای پا در ارتفاع مناسب از زمین برای رفع خستگی پاها
- استفاده از مواد مناسب برای کفی و پشتی صندلی و نیز رویۀ میز
- تعیین پهنای مناسب برای صندلی و پشتی بر اساس دادههای آنتروپومتری
- رعایت وزن میز و صندلی با انتخاب درست مواد متناسب با توان فیزیکی دانش آموزان مهم است.
در طول یک ساعت درسی، دانش آموزان فعالیت های مختلفی مانند نوشتن، خواندن، گوش دادن و یا کار گروهی انجام می دهند. وضعیت آرمانی آن است که هر کدام از این فعالیت‌ها در وضعیت صحیح ارگونومیکی انجام شوند که البته وضعیت صحیح در هر کدام از این فعالیت‌ها ممکن است متفاوت باشد؛ در نتیجه نیاز است تا میز و صندلی قابلیت تغییر داشته باشند.
نتیجه:
به طور خاص، مشخصات مبلمان مدرسه را بررسی کردیم ابعاد و طراحی، بر عملکرد دانش آموزان تأثیر می گذارد.
- وضعیت نشستن دانش آموزان، آنتروپومتر و مبلمان که استفاده می‌نمایند به گزارش درد ستون فقرات شیوع اختلالات اسکلتی-عضلانی در دانش آموزان تاثیر می‌گذارد.
- دلیل اصلی درگیر شدن در این امر تحقیق برای تعیین اینکه آیا مبلمان مدرسه در عملکرد تحصیلی، دانش آموزان تأثیر می گذارد یا خیر؟
-در لیدوما، یافته های بررسی اولیه مورد بحث قرار گرفته است به طور جداگانه با توجه به هر متغیر وابسته، یعنی تأثیرات بر عملکرد دانش آموزان، تاثیرات بر جسم و پاسخ اثرات آن بر عملکرد جسم.
-یکی از ویژگی های مهمی که صندلی آموزشی باید داشته باشد راحت بودن صندلی است به گونه‌ایی که فرد زمانی که ساعت های طولانی مدت را بر روی آن ها طی می کنند احساس خستگی به او دست ندهد و احساس راحتی داشته باشد.
- زمانی که صندلی آموزشی استاندارد برای دانش آموزان فراهم شود آنها به جای اینکه بر روی صندلی‌های خود در حال جا به جا شدن باشند، متمرکز درس و آموزش می شوند و در نتیجه یادگیری آنها بهتر خواد بود.
- در طراحی بعضی از این صندلی ها سبدهایی گذاشته شده است که محصل می‌تواند جزوات درسی و وسایل خود را داخل سبد قرار دهد.
- لیدوما با استفاده از مطالعات و آزمایشات مکرر به این اصل پی برده است که ابعاد و اندازه مورد استفاده در میز و نیمکت های آموزشی با توجه به آنتروپومتری بدن و میزان سن و جنسیت دانش آموزان با هم متفاوت‌اند.
- یکی دیگر از نتایج جالب و قابل توجه لیدوما در رابطه با رعایت ابعاد استاندارد و عوامل ارگونومیکی نشان می‌دهد، وضعیت نشستن به طور قابل توجهی بر عملکرد دست نویس دانش آموزان تأثیر مستقیم می‌گذارد.
- در مطالعات مربوط به میز و نیمکت های آموزشی باید دو اثر جسمی و تحصیلی مد نظر قرار گیرد.
- از این نتیجه گیری که طراحی مبلمان کلاس درس و ابعاد عوامل کلیدی هستند، نه تنها برای پاسخ‌های بدنی بلکه برای عملکرد دانش آموزان بسیار موثر و کارا هستند.
- البته باید توجه داشت تنها وجود یک میز و صندلی مناسب نمی تواند تضمینی برای درست نشستن دانش آموزان باشد. دانش آموز باید درست نشستن روی صندلی و نحوۀ استفادۀ درست از میز خود را به کمک معلم به خوبی بیاموزد.
- آموزش درست نشستن باید ادامه دار باشد تا درست نشستن به صورت یک عادت در دانش آموزان باقی بماند؛ چرا که اصلاح عادت ها پس از بلوغ سخت تر خواهد بود.
وضعیت صحیح از نظر ارگونومیکی را وقتی می توان به طور دقیق تعریف کرد که فعالیت موردنظر نیز کاملاً مشخص باشد؛ به طور مثال، برای مطالعه کردن، هر چه سطح مورد مطالعه عمودی‌تر باشد، خم شدن گردن را کاهش داده، وضعیت کم خطرتری را برای دانش آموزان ایجاد میکند؛ اما فعالیت های نوشتنی روی سطح افقی راحت‌تر است.
واحد تحقیق و توسعه لیدوما